Σαν σήμερα Χριστούγεννα 1973, οι κάτοικοι της Νεράϊδας ζούσαν το δράμα της μετεγκατάστασης, το κείμενο που ακολουθεί είναι μια αναφορά στην ιστορική διαδρομή των κατοίκων, από τον Πόντο στην Σημερινή Νεράϊδα.
ΝΕΡΑΪΔΑ 1922-1929-1974 – 2011
ΝΕΡΑΪΔΑ: Προσφυγικό χωριό, από την περιοχή Σεβάστεια του Πόντου όπου το 1922 εγκαταστάθηκαν στο Εκμεκτσούζ και Κιρτσαλάρ περιοχές πολύ κοντά στα Λεύκαρα Κοζάνης.
Οι συνθήκες επιβίωσης πολύ δύσκολες με πολλά προβλήματα. Η έλλειψη νερού τους αναγκάζει το 1929 να κατέβουν το βουνό και να κτίσουν ένα δεύτερο χωριό, δίπλα στον ποταμό Αλιάκμονα, την Νέα Ηράκλεια.
Στα εγκαίνια του χωριού ο Δεσπότης Ιωακείμ, εντυπωσιασμένος από τα πολλά νερά, που ανάβλυζαν από τις πηγές, που υπήρχαν στην όχθη του ποταμού, πρότεινε στους κατοίκους να μετονομάσουν το χωριό σε “ΝΕΡΑΪΔΑ”.
Για την ονομασία του χωριού, υπάρχουν πολλοί μύθοι, αυτός όμως που μου αρέσει και που τον άκουγα από τον παππού μου Θόδωρο, είναι ότι το όνομα Νεράϊδα, δόθηκε από αγάπη των Νεραϊδιωτών για τις Νεράιδες του ποταμού, οι οποίες όταν οι νέοι του χωριού περνούσαν από την γέφυρα, τους προέτρεπαν να πέσουν στο ποτάμι για να τις συναντήσουν.
Χωριό των 300 περίπου κατοίκων γεωργοί, κτηνοτρόφοι και μάστορες. Κάτοικοι με υπερβολικά ανεπτυγμένο το αίσθημα της φιλοξενίας και της αλληλεγγύης . Εργατικοί και φιλότιμοι, βοηθούσε η μια οικογένεια την άλλη, στις καλλιέργειες κυρίως του καπνού, του καλαμποκιού, των σιταριών και πολλών άλλων αγροτικών προϊόντων.
Ολοι μαζί στη λύπη και στη χαρά, στις γιορτές, στους γάμους και τα βαφτίσια.
Κάθε Κυριακή οι άνδρες είχαν Προσωπική Εργασία , έκαμναν δουλειές του χωριού, γι΄ αυτό άλλωστε η ΝΕΡΑΪΔΑ ήταν το καλύτερο και το ποιο προοδευτικό χωριό του νομού Κοζάνης.
Πόσιμο νερό στα σπίτια και στους κήπους, μετέφερε από τις πηγές ο “ΤΟΤΟΣ” , μια υδραυλική εγκατάσταση που δούλευε με την βοήθεια ενός μικρού φράγματος.
Πρωτοπόρο για την εποχή έργο, η εκμετάλλευση της δύναμης του νερού. Μια ανάλογη εγκατάσταση του ίδιου κατασκευαστή, υπήρχε και στις πηγές, λίγο πιο πέρα από το χωριό, προς τα Ιμερα, όπου με την βοήθεια ενός τσιμεντένιου καναλιού αρδεύονταν τα χωράφια του χωριού.
Εκεί που όλα κυλούσαν αρμονικά, ήρθε η ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΗ αυτή μέρα που έφερε τα πάνω – κάτω. Διαλύθηκε το χωριό, σκόρπισαν οι κάτοικοι, άλλοι εδώ, άλλοι στο Πλατύ Ημαθίας, στο Μακροχώρι, στο Σταυρό, στην Καστοριά, στη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα, Γερμανία, Αυστραλία, Αμερική, παντού σε όλο τον κόσμο.
Ηρθαν μια μέρα κάποιοι κύριοι και τους είπαν “Κύριοι εσείς πρέπει να φύγετε, να εγκαταλείψετε το χωριό σας, γιατί εμείς αποφασίσαμε να κατασκευάσουμε υδροηλεκτρικό εργοστάσιο”. Για τους κατοίκους ήταν σπαραγμός ψυχής να εγκαταλείψουν ότι είχαν ξαναδημιουργήσει. Αντιστάθηκαν και κάποιοι κλείστηκαν στα κρατητήρια της Κοζάνης. Το Χουντικό Κράτος όμως είχε πάρει τις αποφάσεις του. Πολύ γρήγορα το νερό κατέκλυσε τα σπίτια, δεν πρόλαβαν ούτε το βιό τους να πάρουν μαζί τους. Ολα θάφτηκαν κάτω από το νερό, δεν μπόρεσαν όμως να θάψουν την ατσαλίνωτη θέληση των κατοίκων για δημιουργία και ζωή.
Στάθηκαν ξανά στα πόδια τους αντιμετωπίζοντας ατελείωτα προβλήματα και δυσκολίες. Σε συνεντεύξεις που έδωσαν στους δημοσιογράφους, Αρη Σκιαδόπουλο του περιοδικού “ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ”, 1972 τελευταία Χριστούγεννα στο χωριό, Γιώργο Κορωναίο της εφημερίδας “ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ” στις 16 Δεκεμβρίου 1973 και τέσσερα χρόνια μετά, Χρήστο Ζαφείρη της εφημερίδας “ΑΥΓΗ”, περιγράφουν το μέγεθος της τραγικής κατάστασης που βρισκόντουσαν. Παρατημένοι στο λόφο, χωρίς καμιά κρατική βοήθεια. Τα αποκόμματα των εφημερίδων και του περιοδικού Ταχυδρόμος δημοσιεύονται στο: http://neraidakozanis.blogspot.com/
Τα χρόνια πέρασαν και ξανά οι Νεραϊδώτες μπροστά, ανέστησαν μια ΝΕΑ ΝΕΡΑΪΔΑ ψηλά στο λόφο. Το τουριστικό χωριό του νομού Κοζάνης, όπου σήμερα κατοικούν μόνιμα 30 οικογένειες (92 κάτοικοι), καταστηματάρχες, τεχνικοί, υπάλληλοι και συνταξιούχοι, δημότες του Δήμου Σερβίων Βελβεντού. Προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν τις σημερινές δυσκολίες, το μυαλό τους τρέχει συχνά, σε όλους τους συγχωριανούς, στο παλιό χωριό, σε κάθε συνεύρεση η συζήτηση χωρίς να το καταλάβουν, οδηγήται εκεί. ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ .. ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ… ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ
Ξενοφών Βαΐζογλου
Πρόεδρος Νεράϊδας
Δήμου Σερβίων Βελβεντού
mikrovalto.gr
