Κλείνει η ΔΟΥ Πτολεμαΐδας! – Διαβάστε το πλήρες πόρισμα της επιτροπής

Εκπόνηση μελέτης

Δυνάμει της ΑΥΟ Δ6Α 1045035/18-3-2011 συστάθηκε και συγκροτήθηκε οκταμελής Επιτροπή με αντικείμενο την μελέτη και επεξεργασία του υλικού και των προτάσεων, που έχουν συγκεντρωθεί σχετικά με την αναδιοργάνωση των Φορολογικών Περιφερειακών Υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών, τη διαμόρφωση και την υποβολή της τελικής πρότασης στον Υπουργό Οικονομικών, αλλά και των κριτηρίων βάσει των οποίων αυτή διαμορφώθηκε.

Η Επιτροπή αποτελείται από τους:

1.      Γεώργιο Χατζάκη, Πρόεδρο της Επιτροπής και Προϊστάμενο της Γενικής Δ/νσης Διοικητικής Υποστήριξης,

2.      Παύλο Αμανατίδη, Προϊστάμενο της Δ/νσης Προσωπικού ΔΟΥ,

3.      Οδυσσέα Κυριακόπουλο, Προϊστάμενο της Δ/νσης Εφαρμογών Η/Υ,

4.       Παρασκευή Λεγάκη, Προϊσταμένη της Δ/νσης Οργάνωσης,

5.      Ευανθία Χατζηπαναγιώτου, Προϊσταμένη της Δ/νσης Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων,

6.      Καλλιόπη Χριστοδούλου, Προϊσταμένη της Δ/νσης Διοικητικού,

7.      Ευφροσύνη Σταυράκη, εκπρόσωπο της ΠΟΕ-Δ.Ο.Υ,

8.      Διονύσιο Αυγερινό, Γραμματέα της Επιτροπής

Έργο της Επιτροπής είναι η μελέτη και επεξεργασία του υλικού και των προτάσεων, που έχουν συγκεντρωθεί σχετικά με την αναδιοργάνωση των Φορολογικών Περιφερειακών Υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών, η διαμόρφωση και η υποβολή τελικής πρότασης στον Υπουργό Οικονομικών και των κριτηρίων βάσει των οποίων αυτή διαμορφώθηκε.

Η υφιστάμενη δομή των ΔΟΥ βασίζεται κατά κύριο λόγο στον Οργανισμό του Υπουργείου Οικονομικών που δημοσιεύτηκε το 1988 με το π.δ. 284/88 και έκτοτε η δημιουργία φορολογικών περιφερειακών υπηρεσιών στην επικράτεια αντιμετωπίστηκε κατά περίπτωση, χωρίς να υπάρχουν πάντοτε ενιαία κριτήρια και συνολικό στρατηγικό σχέδιο. Αποτέλεσμα της παραπάνω πρακτικής είναι οι υφιστάμενες ΔΟΥ να παρουσιάζουν μεγάλη ανισοκατανομή προσωπικού και όγκου εργασιών. Σημαντική στρέβλωση αποτελεί και η ανορθολογική γεωγραφική διασπορά των φορολογικών υπηρεσιών, καθώς σε πλείστες περιπτώσεις παρατηρείται σε σχετικά μικρή ακτίνα να λειτουργούν περισσότερες της μίας ΔΟΥ.

ii. Δομή μελέτης

Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η υφιστάμενη διάρθρωση των ΔΟΥ ανά την επικράτεια, καθώς επίσης και στατιστικά στοιχεία που αφορούν στον όγκο εργασιών, στα έσοδα, στο απασχολούμενο προσωπικό και στην αρτιότητα των κτιριολογικών και λοιπών υποδομών. Στο σημείο αυτό γίνεται μία συνοπτική αναφορά στην υφιστάμενη αρχιτεκτονική του TAXIS, κατά το μέρος που επηρεάζει τη λειτουργία των ΔΟΥ. Από την ανωτέρω παρουσίαση προκύπτει μία σειρά από στρεβλώσεις, οι οποίες επισημαίνονται και επιχειρείται να αντιμετωπιστούν με τις προτάσεις της παρούσας μελέτης.

Στο δεύτερο κεφάλαιο αποτυπώνεται η πρόταση της Επιτροπής για την τελική διάρθρωση και δομή που θα πρέπει να έχουν οι φορολογικές περιφερειακές υπηρεσίες μέχρι το τέλος του 2012. Αναλύονται τα κριτήρια και οι περιορισμοί που λήφθηκαν υπόψη για την επιλογή της συγκεκριμένης λύσης. Επίσης παρουσιάζονται οι θέσεις της ΠΟΕ – ΔΟΥ για την αναδιοργάνωση, ως θεσμικού παράγοντα που θα κληθεί να συμβάλει στην ομαλή μετάβαση στο νέο μοντέλο.

Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η πρόταση της Επιτροπής για την διάρθρωση των ΔΟΥ κατά το μεταβατικό στάδιο μέχρι την υλοποίηση της τελικής λύσης. Όπως και στο δεύτερο κεφάλαιο, αναλύονται τα κριτήρια και οι περιορισμοί που οδηγούν στην προτεινόμενη λύση.

Η μελέτη κλείνει με μία συνολική αξιολόγηση των στοιχείων που εκτέθηκαν και των προβληματισμών που αναπτύχθηκαν κατά την επιλογή του τελικού και του μεταβατικού μοντέλου οργάνωσης των φορολογικών περιφερειακών υπηρεσιών.

Ακολουθεί παράρτημα με στατιστικούς πίνακες και προηγηθείσες μελέτες που τεκμηριώνουν τις λύσεις που προκρίθηκαν με την παρούσα.

Β. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ – ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

 

i. Αποτύπωση υφιστάμενης κατάστασης

Σήμερα λειτουργούν 288 ΔΟΥ σε όλη  την επικράτεια, εκ των οποίων οι 179 είναι Α τάξης και οι 109 Β τάξης. Η ουσιαστική διαφορά συνίσταται στο ότι οι ΔΟΥ Α’ τάξης λειτουργούν σε επίπεδο Διεύθυνσης, ενώ οι ΔΟΥ Β’ τάξης λειτουργούν σε επίπεδο τμήματος. Από πλευράς όγκου εργασιών κάποιες  ΔΟΥ Β’ τάξης υπερβαίνουν τον όγκο εργασιών μερικών ΔΟΥ Α’ τάξης, όπως πχ. οι ΔΟΥ του νομού Εύβοιας εκτός Χαλκίδας. Από τις 179 ΔΟΥ Α’ τάξης, τέσσερις συνολικά (ΦΑΕΕ και ΦΑΒΕ Αθηνών, ΦΑΕ Πειραιά και ΦΑΕ Θεσσαλονίκης) έχουν αρμοδιότητα επί ανωνύμων εταιριών, η ΔΟΥ Πλοίων έχει αρμοδιότητα στα φορολογικά αντικείμενα που σχετίζονται με πλοία και η ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού στην οποία δηλώνονται τα εισοδήματά που αποκτώνται στην Ελλάδα από κατοίκους εξωτερικού (Έλληνες και αλλοδαπούς),  ενώ οι υπόλοιπες ΔΟΥ έχουν μικτή αρμοδιότητα επί φυσικών και νομικών προσώπων[1]. Στην εσωτερική δομή των ΔΟΥ συναντώνται επίσης σημαντικές διαφοροποιήσεις, καθώς σε ορισμένες μονάδες υπάρχει μεγαλύτερο πλήθος τμημάτων (περισσότερες της μιας εποπτείες στις ΔΟΥ Ανωνύμων εταιρειών και ξεχωριστό τμήμα παρακρατουμένων φόρων, τμήμα πλοίων στην ομότιτλη ΔΟΥ), ενώ σε άλλες απουσιάζουν κάποια τμήματα (τμήμα Εξόδων, τμήμα Κεφαλαίου στις ΔΟΥ Ανωνύμων εταιρειών).

Γεωγραφικά, όπως είναι αναμενόμενο, η μεγαλύτερη συγκέντρωση παρατηρείται στους νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης με 73 και 19 ΔΟΥ αντίστοιχα. Ακολουθούν οι νομοί Αχαΐας και Ηλείας, στους οποίους λειτουργούν από 8 ΔΟΥ. Στο νομό Αχαΐας οι 5 είναι Α’ τάξης και οι 3 Β’ τάξης, στο δε νομό Ηλείας οι 3 είναι Α’ τάξης και οι 5 Β’ τάξης. Από 7 ΔΟΥ λειτουργούν στους νομούς Λάρισας (5 Α’ τάξης – 2 Β’ τάξης), Λακωνίας (1 Α’ τάξης – 6 Β’ τάξης), Μεσσηνίας (2 Α’ τάξης – 5 Β’ τάξης), Αιτωλ/νίας (3 Α’ τάξης – 4 Β’ τάξης) και Ηρακλείου (3 Α’ τάξης – 4 Β’ τάξης). Ειδική περίπτωση αποτελεί ο νομός Κυκλάδων λόγω γεωμορφικών και συγκοινωνιακών ιδιαιτεροτήτων, όπου λειτουργούν συνολικά 9 ΔΟΥ, εκ των οποίων όμως μόνο η ΔΟΥ Σύρου λειτουργεί σε επίπεδο Δ/νσης. Στον αντίποδα έξι νομοί (Άρτας, Ευρυτανίας, Ζακύνθου, Λευκάδας, Χίου και Ρεθύμνου) διαθέτουν από μία ΔΟΥ.

Η μελέτη των στοιχείων για τα έσοδα (Παράρτημα – Πίνακας 1)[2] παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς αποκαλύπτει έντονη ανισοκατανομή στην είσπραξη μεταξύ των μονάδων. Σε σύνολο 36 δις ευρώ από φορολογικά έσοδα για το έτος 2010 τα 22,77 δις ευρώ εισπράχθηκαν από 20 ΔΟΥ, ενώ αντίθετα οι 78 ΔΟΥ[3] που βρίσκονται στο τέλος της κατάταξης από άποψη εσόδων εισέπραξαν μόλις 464 εκατ. ευρώ. Από μία άλλη οπτική οι 20 ΔΟΥ με τα μεγαλύτερα έσοδα εισέπραξαν το 63% του συνόλου των φορολογικών εσόδων έναντι μόλις 1,2% που εισέπραξαν οι 78 ΔΟΥ με τις χαμηλότερες επιδόσεις.

Αντίστοιχη ανισοκατανομή εμφανίζεται στην υποβολή δηλώσεων, όπου 18 ΔΟΥ παραλαμβάνουν πάνω από 50.000 δηλώσεις φυσικών προσώπων[4], ενώ υπάρχουν 108 ΔΟΥ οι οποίες δεν ξεπερνούν το όριο των 10.000 δηλώσεων. Υπό άλλο πρίσμα οι 18 ΔΟΥ με τον μεγαλύτερο φόρτο εργασίας παραλαμβάνουν κατά μέσο όρο 60.897 δηλώσεις φυσικών προσώπων, ενώ οι 108 ΔΟΥ με τον μικρότερο φόρτο εργασίας παραλαμβάνουν 5.113 δηλώσεις φυσικών προσώπων κατά μέσο όρο. Σε ό,τι αφορά τις δηλώσεις νομικών προσώπων η ανισοκατανομή είναι σαφώς μικρότερη. Με εξαίρεση τις ΦΑΕΕ Αθηνών και ΦΑΕ Πειραιά, όπου υποβλήθηκαν 12.516 και 5.001 δηλώσεις αντίστοιχα για το 2010, η πλειονότητα των ΔΟΥ παραλαμβάνει μεταξύ 1.500 και 4.000 δηλώσεων εισοδήματος Ν.Π. Ιδιαίτερης προσοχής χρήζει μία ομάδα από 19 ΔΟΥ, οι οποίες δεν ξεπερνούν το όριο των 100 δηλώσεων νομικών προσώπων και των 4.000 δηλώσεων φυσικών προσώπων.[5] Ο μέσος όρος των συνολικών εσόδων των ανωτέρω 19 ΔΟΥ κυμάνθηκε στα 3,6 εκατ. ευρώ για το 2010.

Με βάση το σύνολο των στατιστικών στοιχείων των φορολογικών περιφερειακών υπηρεσιών έχει εξαχθεί ένας δείκτης των υπαλλήλων που αναλογούν σε κάθε ΔΟΥ σύμφωνα με τον όγκο εργασιών της κάθε ΔΟΥ και όχι μόνο με βάση τα έσοδα. Από τον παραπάνω δείκτη προκύπτει ότι σε 136 ΔΟΥ υπάρχει μειωμένο προσωπικό, ενώ σε άλλες 126 υπάρχει αυξημένο προσωπικό. Η απόκλιση από τη δίκαιη ισοκατανομή των διαθέσιμων υπαλλήλων στις περισσότερες περιπτώσεις είναι μικρή (+/- 4 υπάλληλοι), ωστόσο παρατηρούνται και αρκετά σημαντικές αποκλίσεις, μάλιστα σε νευραλγικές μονάδες των δύο μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας. Ενδεικτικά παραδείγματα μειωμένου προσωπικού αποτελούν οι ΔΟΥ Α’ Ηρακλείου (-34), Χαλανδρίου (-31), ΦΑΕΕ Αθηνών (-28), Αμαρουσίου (-23). Στον αντίποδα παραδείγματα μονάδων με αυξημένο προσωπικό αποτελούν οι ΔΟΥ ΦΑΒΕ Αθηνών (+42 υπάλληλοι), ΦΑΕ Θες/νίκης (+39), ΦΑΕ Πειραιά (+19), Κατοίκων Εξωτερικού (+15).

 

ii. Τεχνική Συνιστώσα – Πληροφοριακό Σύστημα TAXIS

Το πληροφοριακό σύστημα TAXIS σχεδιάστηκε το 1995 σε μια εποχή που οι υποδομές δικτύων  και  επικοινωνιών δεν είχαν αναπτυχθεί, και για την αντιμετώπισή τους επελέγη μια αρχιτεκτονική που θα ελαχιστοποιούσε τα προβλήματα. Η δομή αυτή έδινε τοπική αυτοδυναμία με την εγκατάσταση σε κάθε ΔOY ενός υπολογιστή (server) με τοπική βάση δεδομένων που περιλάμβανε όλους τους φορολογούμενούς της  και ασύγχρονα ενημέρωνε την κεντρική βάση της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων (ΓΓΠΣ).

Οι υπολογιστές (servers) των ΔΟΥ αγοράστηκαν το 1996, έχουν κλείσει 15 έτη λειτουργίας, έχουν εξαντλήσει τις δυνατότητές τους και σήμερα με μεγάλη δυσκολία συντηρούνται. Συνεπώς, η ΓΓΠΣ δεν θεωρεί εφικτή οποιαδήποτε επέκταση – αναβάθμισή τους.

Από το 2005 έχει δρομολογηθεί η ανάπτυξη του Νέου TAXIS, το οποίο θα είναι ένα κεντροποιημένο σύστημα χωρίς τοπικούς υπολογιστές (servers) στις ΔΟΥ. Η δράση αυτή περιλαμβάνει δύο συνιστώσες:

α. Τεχνικές υποδομές:

Προμήθεια ενός ισχυρού κεντρικού υπολογιστικού συγκροτήματος (DATA CENTER) που θα εγκατασταθεί στη ΓΓΠΣ. Μέχρι σήμερα έχουν αποτύχει δύο διαγωνιστικές διαδικασίες και η τρίτη βρίσκεται στη φάση έκδοσης απόφασης κατακύρωσης.

 

β.  Εφαρμογές:

Υπάρχει σύμβαση σε ισχύ για τον ανασχεδιασμό του TAXIS και την μετατροπή  του σε κεντρικό σύστημα.  Ως χρόνος υλοποίησης υπολογίζονται 12 μήνες από την εξασφάλιση του αναγκαίου εξοπλισμού (DATA CENTER).

Συνεκτιμώντας τις δύο συνιστώσες θεωρούμε ότι στο τέλος του 2012 είναι δυνατό αν περαιωθεί ο διαγωνισμός του DATA CENTER να έχουμε το νέο TAXIS.

 

iii. Προβλήματα – Δυσχέρειες

Από τη σκιαγράφηση που προηγήθηκε προκύπτουν κάποια συμπεράσματα σχετικά με τις στρεβλώσεις στη διάρθρωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού. Είναι καταφανές πως πολλές περιπτώσεις σύστασης ΔΟΥ της περιφέρειας έγιναν χωρίς συγκεκριμένο στρατηγικό σχεδιασμό. Γνώμονας δεν υπήρξε η αποδοτικότερη λειτουργία του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, αλλά περισσότερο η εξυπηρέτηση τοπικών συμφερόντων και πιέσεων τοπικών παραγόντων. Παρατίθενται τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα ανορθολογικής διάρθρωσης, χωρίς να είναι και τα μοναδικά:

α)  Στο νομό Ηλείας λειτουργούν σήμερα οκτώ ΔΟΥ. Από τα στοιχεία του 2010 προκύπτει πως οι πέντε «μικρότερες» ΔΟΥ του νομού (Ζαχάρω, Γαστούνη, Βάρδα, Ανδρίτσαινα, Κρέστενα) εισέπραξαν συνολικά 29,4 εκατ. ευρώ, ενώ η ΔΟΥ Πύργου εισέπραξε 63,1 εκατ. ευρώ, ποσό υπερδιπλάσιο από το σύνολο των πέντε μικρών ΔΟΥ.

β) Ανάλογο παράδειγμα αποτελεί ο νομός Ηρακλείου, όπου οι ΔΟΥ Α’ και Β’ Ηρακλείου εισέπραξαν συνολικά 419 εκατ. ευρώ, ενώ οι υπόλοιπες πέντε ΔΟΥ του νομού εισέπραξαν συνολικά 75 εκατ. ευρώ. Από τα 75 εκατ. ευρώ τα 39,3 εκατ. εισπράττονται από τη ΔΟΥ Χερσονήσου.

γ) Στο νομό Εύβοιας η κατάσταση είναι παρόμοια. Σε σύνολο 262 εκατ. ευρώ σε έσοδα για το 2010, τα 194,6 εκατ. εισπράχθηκαν από τη ΔΟΥ Χαλκίδας, ενώ οι υπόλοιπες τέσσερις ΔΟΥ του νομού εισέπραξαν συνολικά 68 εκατ. ευρώ, οι οποίες παρά το χαμηλό επίπεδο εσόδων έχουν χαρακτηριστεί ΔΟΥ Α’ τάξης και λειτουργούν σε επίπεδο Διεύθυνσης.

Τα παραπάνω παραδείγματα αναφέρονται ώστε να καταδείξουν την τεράστια ανισοκατανομή στα έσοδα που επιτυγχάνονται μεταξύ των ΔΟΥ ακόμη και σε επίπεδο νομού και τη συνεπακόλουθη σπατάλη υλικών και ανθρώπινων πόρων λόγω του κατακερματισμού σε πολλές μικρές μονάδες.

Κατακερματισμός εμφανίζεται και στην εσωτερική διάρθρωση ορισμένων ΔΟΥ, όπου λειτουργούν μέχρι και δέκα τμήματα. Αποτέλεσμα της συγκεκριμένης πρακτικής είναι η διάσπαση αρμοδιοτήτων και η μειωμένη αποδοτικότητα. Η υπερεξειδίκευση και πολυδιάσπαση του ανθρώπινου δυναμικού έχει ως συνέπεια τη σημαντική απώλεια παραγωγικότητας στο σύνολο της μονάδας, καθώς υπάρχουν χρονικές περίοδοι κατά τις οποίες κάποιο τμήμα έχει αυξημένο φόρτο εργασίας, ενώ κάποιο άλλο μπορεί να υπολειτουργεί, αλλά ταυτόχρονα να μη γίνεται σωστή εξυπηρέτηση του φορολογούμενου. Τα ΣΤΕΠ (Σταθμοί Εξυπηρέτησης Πολιτών), που λειτούργησαν σε ορισμένες μόνο ΔΟΥ και για ορισμένο μόνο χρονικό διάστημα, συνέβαλαν στην ταχύτερη και καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών, όμως σήμερα δεν λειτουργούν.  Ορθότερη θα ήταν η ομαδοποίηση ομοειδών αντικειμένων ώστε να επιτυγχάνονται μεγαλύτερες οικονομίες κλίμακας και καλύτερος συντονισμός, π.χ. ενοποιημένη οικονομική διαχείριση ή ενιαία επεξεργασία και παρακολούθηση δηλώσεων για το σύνολο των φόρων.

Γ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ – ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΟΜΗ

 

i. Η θέση της ΠΟΕ – ΔΟΥ

Οι κεντρικοί άξονες της πρότασης της ΠΟΕ – ΔΟΥ συνίστανται στα εξής:

 

i.                        Συνενώσεις μεγάλων υφιστάμενων ΔΟΥ πρωτευουσών νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης

ii.                        Συγχώνευση 67 ΔΟΥ, με μεταφορά των οργανικών θέσεων του προσωπικού των συγχωνευόμενων ΔΟΥ στις ΔΟΥ που θα μεταφερθεί η χωρική αρμοδιότητα

iii.                        Ο έλεγχος παραμένει στα τρία σημερινά επίπεδα

Με την πρόταση της ΠΟΕ – ΔΟΥ αναμένεται να εξασφαλιστεί σημαντική εξοικονόμηση ανθρώπινων πόρων, καθώς θα ενταχθούν στην παραγωγική διαδικασία πάνω από 130 Διευθυντές και Τμηματάρχες. Σημαντική θα είναι και η μείωση του λειτουργικού κόστους μέσω της εξοικονόμησης ενοικίων στέγασης. Στις 67 ΔΟΥ που προτείνεται να συγχωνευθούν υπηρετούν σήμερα περίπου 750 υπάλληλοι και πέρα από την ενίσχυση των κεντρικών ΔΟΥ των Νομών, θα ενισχυθούν και τα τοπικά τμήματα ΣΔΟΕ  π.χ. Καλαμάτας, Τρίπολης, Ιωαννίνων, Κοζάνης, Λαμίας κτλ. Οι προτεινόμενες προς συγχώνευση ΔΟΥ στην συντριπτική τους πλειονότητα εισπράττουν ετησίως κάτω από 10 εκ. ευρώ και συνολικά περίπου 400 εκ. ευρώ που είναι 1,2% των συνολικών εσόδων των ΔΟΥ.

Στο Παράρτημα επισυνάπτονται αναλυτικοί πίνακες με τις ΔΟΥ που προτείνει η ΠΟΕ –ΔΟΥ για συνένωση ή συγχώνευση.

ii. Προτεινόμενη τελική δομή από την Επιτροπή

Η Επιτροπή αφού έλαβε υπόψη όλους τους παράγοντες προτείνει τη νέα δομή των ΔΟΥ, λαμβάνοντας υπόψη και τη δομή του μεταβατικού σταδίου, όπως αυτή αναλύεται στο επόμενο κεφάλαιο.

α. Αριθμός ΔΟΥ για όλη την επικράτεια

Για όλη την επικράτεια θα λειτουργεί μία ΔΟΥ σε κάθε νομαρχιακό διαμέρισμα με εξαίρεση τους νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης, για τους οποίους θα υπάρχουν περισσότερες της μίας ΔΟΥ. Η κ. Ευφροσύνη Σταυράκη ως εκπρόσωπος της ΠΟΕ – ΔΟΥ προτείνει ειδικά για τους νομούς Αχαΐας, Λάρισας, Μαγνησίας και Ηρακλείου να λειτουργούν από δύο ΔΟΥ, εκτιμώντας το πλήθος των φορολογούμενων και την φοροδοτική ικανότητα των εν λόγω περιοχών. Η αναλυτική προτεινόμενη διάρθρωση εμφανίζεται στον πίνακα 2 του Παραρτήματος. Με βάση τα στοιχεία αυτά το σύνολο των ΔΟΥ θα ανέρχεται σε 75, ήτοι 20 ΔΟΥ στο νομό Αττικής, 6 ΔΟΥ στο νομό Θεσσαλονίκης και 49 ΔΟΥ στην υπόλοιπη χώρα. Σημειώνεται ότι ειδικά  για τους νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης οι ΔΟΥ που εμφανίζονται ως απορροφώσες τις άλλες ή εμφανίζονται ως απορροφώμενες , είναι εντελώς ενδεικτικές, δεδομένου ότι η κατανομή των νέων 20 ΔΟΥ στο νομό Αττικής και 6 στο νομό Θεσσαλονίκης έγινε κυρίως με γεωγραφικά κριτήρια (γειτνίαση Δήμων και περιοχών), χωρίς να ληφθεί υπόψη η πραγματική δυνατότητα της νέας ΔΟΥ όσον αφορά την υπάρχουσα κτιριακή υποδομή, με εξαίρεση τις ΔΟΥ όπου το κτίριο ανήκει στο Δημόσιο.

Ειδικά για το νομό Αττικής προτείνεται η δημιουργία μιας ΔΟΥ που θα περιλαμβάνει τους χίλιους μεγαλύτερους φορολογούμενους της χώρας, ανεξαρτήτως νομικής μορφής και η κατάργηση των τριών ΔΟΥ Ανωνύμων Εταιρειών με τη διάσπαση των φορολογούμενων στις αντίστοιχες ΔΟΥ της έδρας των ανωνύμων εταιρειών. Για το νομό Θεσσαλονίκης προτείνεται η κατάργηση της ΦΑΕ Θεσσαλονίκης και η διασπορά των εταιρειών στις ΔΟΥ που θα δημιουργηθούν. Επιπλέον, προτείνεται ειδικά για το νομό Αττικής να παραμείνει η ΔΟΥ Πλοίων, στην οποία πρέπει να μεταφερθούν όλα τα πλοία της Αττικής που σήμερα παρακολουθούνται από άλλες ΔΟΥ, όπως του Λαυρίου και της Ελευσίνας, καθώς και η διατήρηση της ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού, η οποία θα έχει στην αρμοδιότητά της την φορολογία των εισοδημάτων που αποκτώνται στην Ελλάδα από φυσικά πρόσωπα που κατοικούν στην αλλοδαπή. Στην εν λόγω ΔΟΥ πρέπει να εξεταστεί και η μεταφορά όλων ή κάποιων από τις οι offshore εταιρείες που σήμερα παρακολουθούνται από τις ΔΟΥ ΦΑΕΕ Αθηνών και ΦΑΕ Πειραιά, αν τελικά επιλεγεί η κατάργηση των ΔΟΥ ανωνύμων εταιρειών.  Επίσης, για να μην δημιουργηθούν διενέξεις ως προς την ονομασία των ΔΟΥ στους νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης, προτείνεται να φέρουν την ονομασία 1^η ΔΟΥ Αττικής, 2^η ΔΟΥ Αττικής κοκ και αντιστοίχως 1^η ΔΟΥ Θεσσαλονίκης κλπ.

Η προτεινόμενη συνένωση στο τελικό στάδιο θα αφορά και στις νησιωτικές περιοχές, δεδομένου ότι οι αρμοδιότητες που θα παραμείνουν κατά το μεταβατικό στάδιο θα μεταφερθούν στα αντίστοιχα ΚΕΠ των Δήμων που λειτουργούν ήδη.

 

β. Εσωτερική δομή της νέας ΔΟΥ

Όσον αφορά στην εσωτερική δομή λειτουργίας της νέας ΔΟΥ, όπως θα προκύψει κατά το τελικό στάδιο, προτείνεται να είναι η εξής:

• Προϊστάμενος Δ/νσης
• Αναπληρωτής Διευθυντής
• Τμήμα Διοικητικής και Ηλεκτρονικής Υποστήριξης (θα περιλαμβάνει Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού, Γραμματεία, Πρωτόκολλο, Τεχνικούς Διαχειριστές, Επιμελητές και Προσωπικό Καθαριότητας)
• Τμήμα Παρακολούθησης και Επεξεργασίας Στοιχείων (συνένωση σημερινού Εισοδήματος – ΦΠΑ – ΚΒΣ – Μητρώου και οι εργασίες συναλλαγής με το κοινό των τμημάτων Εσόδων και Εξόδων). Το τμήμα θα περιλαμβάνει δύο γραφεία: α) front και β) back office εργασιών
• Τμήμα Οικονομικής Διαχείρισης (συνένωση Εσόδων – Εξόδων κατά το μέρος των υπολόγων και back office εργασιών, καθώς και του Λογιστικού)
• Τμήμα Περιουσίας (σημερινό Κεφάλαιο)
• Τμήμα Ελέγχου και Αναγκαστικής Είσπραξης (συνένωση Ελέγχου – Δικαστικού)

 

Ειδικά για το τελευταίο Τμήμα τα μέλη της Επιτροπής προβληματίστηκαν εάν πρέπει να υπάρχει συνενωμένο Τμήμα Ελέγχου και Αναγκαστικής Είσπραξης. Σε κάθε περίπτωση όμως, όλα τα μέλη της Επιτροπής αποδέχονται ότι όπου υφίσταται Τμήμα Ελέγχου πρέπει να υφίσταται τουλάχιστον και Γραφείο Δικαστικού, κατά το μέρος που το σημερινό Τμήμα Δικαστικού έχει αρμοδιότητες για την υποστήριξη των προσφυγών στα δικαστήρια και γενικά τη νομική υποστήριξη των πράξεων του Ελέγχου (ακόμα και στα ΔΕΚ που σήμερα δεν λειτουργεί Δικαστικό πρέπει άμεσα να λειτουργήσει). Αν γίνει δεκτή η ανωτέρω άποψη, τότε το συγκεκριμένο τμήμα διασπάται σε:

• Τμήμα Ελέγχου (συμπεριλαμβανομένου του δικαστικού γραφείου)
• Τμήμα Αναγκαστικής Είσπραξης,

οπότε και τα τμήματα από πέντε ανέρχονται σε έξι.

Άμεσα συνυφασμένη με την αριθμητική και δομική αναδιοργάνωση είναι και η αναδιοργάνωση των διενεργούμενων διαδικασιών. Με τη νέα δομή οι ΔΟΥ θα υποδέχονται πολύ λιγότερους φορολογούμενους, καθώς πολλές διαδικασίες ηλεκτρονικοποιούνται, ενώ κάποιες άλλες μεταφέρονται στα ΚΕΠ. Προοπτικά και με την ολοκλήρωση της αναδιοργάνωσης και μηχανοργάνωσης στόχος είναι οι ΔΟΥ να μην έχουν καθόλου συναλλαγές με πολίτες.

 

Οι εξελίξεις αυτές θα έχουν ως κύρια ωφέλεια τη διευκόλυνση των πολιτών στη διεκπεραίωση των υποθέσεων τους, καθώς η αυτοπρόσωπη παρουσία τους στον χώρο της υπηρεσίας δεν θα είναι απαραίτητη. Στον πίνακα που ακολουθεί, παρατίθενται οι διαδικασίες φορολογικού περιεχομένου που σήμερα διεκπεραιώνονται από τα ΚΕΠ:

 

Πέραν των παραπάνω διαδικασιών που μπορούν να απομακρυνθούν εντελώς από τις ΔΟΥ, συντρέχουν και τα ακόλουθα:

α) μέσω του site της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων πληροφορούνται οι πολίτες για το αν έχει εκκαθαριστεί η δήλωσή τους και για διάφορες προθεσμίες διαδικασιών του Υπουργείου,

β) η σταδιακή μείωση εργασιών του Μητρώου, λόγω ανάληψης της διαδικασίας έναρξης επιχείρησης από την υπηρεσία μιας στάσης του ΓΕΜΥ και η μείωση πληρωμών λόγω της λειτουργίας και ανάπτυξης της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών,

γ) όλες οι  διαδικασίες που εκτελούνται σήμερα από τις ΔΟΥ και αφορούν υποβολή δηλώσεων, έκδοση βεβαιώσεων και πιστοποιητικών, θα απομακρυνθούν σύντομα από αυτές, αφού θα παρέχονται μέσω διαδικτυακών εφαρμογών όπως αυτά απορρέουν από τις διατάξεις του Ν. 3943/2011, αλλά και του υπό ψήφιση νομοσχεδίου για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, σε συνδυασμό με τη διάθεση ηλεκτρονικών παραβόλων και την πληρωμή όλων των βεβαιωμένων οφειλών προς το Δημόσιο μέσω τραπεζών,

δ) στη λογική της ελάφρυνσης των υποχρεώσεων των πολιτών θα πρέπει να εφαρμοστεί και από τις ΔΟΥ η αυτεπάγγελτη αναζήτηση πιστοποιητικών, όπου αυτό προβλέπεται και μέχρι σήμερα δεν εφαρμόζεται υποχρεωτικά από αυτές,

ε)  θα μπορούσε να επιτευχθεί σημαντική μείωση της «βιομηχανίας πιστοποιητικών» που εκδίδουν οι ΔΟΥ με την ελεγχόμενη πρόσβαση των φορέων που ζητούν τα δικαιολογητικά (Συμβολαιογράφοι, Τράπεζες, Ταμεία κλπ) σε βάσεις δεδομένων, που υπάρχουν τα σχετικά στοιχεία, όπως για παράδειγμα η ηλεκτρονική φορολογική ενημερότητα,

στ) το κλείσιμο των Τμημάτων ή Γραφείων των ΔΟΥ που λειτουργούν στις Δ/νσεις Συγκοινωνιών πολλών Νομαρχιών, με την ανάπτυξη της ηλεκτρονικής πληρωμής και του ηλεκτρονικού παραβόλου.

 

Παράλληλα, με την αναδιοργάνωση των ΔΟΥ και των διαδικασιών διευρύνονται οι επιλογές στο θέμα της στέγασης των νέων συνενωμένων ΔΟΥ σε σύγχρονα λειτουργικά κτίρια, καθώς δεν θα είναι πλέον απαραίτητο να βρίσκονται στο κέντρο των πόλεων, αφού οι εργασίες που θα επιτελούνται θα είναι εσωτερικές (έλεγχος, διασταυρώσεις κλπ).

Τέλος, προτείνεται η  δημιουργία κεντρικού οικονομικού αρχείου (αποθήκη) που θα συγκεντρώνει, κατηγοριοποιεί, ενοποιεί, καταστρέφει, όλα τα χάρτινα αρχεία των Δ.Ο.Υ. καθώς και με διαδικασία υποστηριζόμενη ηλεκτρονικά θα αποστέλλει στοιχεία και φακέλους υποθέσεων όπου ζητούνται  ή ακόμη και θα αποστέλλει αντίγραφα που αιτούνται οι πολίτες μέσω ΚΕΠ ή ηλεκτρονικά μέσω taxisnet. Στο απώτερο μέλλον και όταν απαλειφθεί η χρήση χαρτιού η ίδια υπηρεσία μπορεί να τηρεί για κάθε πολίτη ή επιχείρηση τα ηλεκτρονικά της αρχεία, καθώς και αυτά που για διάφορους λόγους αποφασισθεί να εξαχθούν από το σύστημα Taxis, όπως για παράδειγμα, κλειστές επιχειρήσεις, ανενεργά ή προσωρινά ΑΦΜ κ.λ.π. Επίσης θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως backup για τα ηλεκτρονικά συστήματα, που για λόγους ασφαλείας θα πρέπει να διατηρούνται και εκτός ΓΓΠΣ.

γ. Προσωπικό

Στη νέα δομή των ΔΟΥ, όπως αναπτύχθηκε παραπάνω, δημιουργείται για όλους τους υπαλλήλους ποιοτική και αποδοτική εργασία, αφού το κύριο έργο τους θα είναι πρωτίστως ελεγκτικό, αναγκαστικής είσπραξης εσόδων, αλλά και επεξεργασίας δηλώσεων και διασταυρώσεων. Με τη νέα δομή απελευθερώνεται σημαντικός αριθμός προσωπικού, που από τις σημερινές διαδικαστικές εργασίες (έκδοση πιστοποιητικών, παραλαβή δηλώσεων) θα προωθηθεί προς τα ενισχυμένα τμήματα ελέγχου και αναγκαστικής είσπραξης εσόδων. Υπολογίζεται ότι στην τελική φάση θα διατεθούν άνω των 2.000 υπαλλήλων, πλέον των σημερινών, που θα ενισχύσουν το συγκεκριμένο τομέα των ΔΟΥ.

Με δεδομένο το γεγονός ότι τα τμήματα ελέγχου θα ενισχυθούν με σημαντικό αριθμό υπαλλήλων, αλλά και τη δημιουργία της ΔΟΥ στην οποία θα περιλαμβάνονται οι χίλιες μεγαλύτερες επιχειρήσεις της χώρας (με όλα τα στάδια παρακολούθησης τους, δηλώσεις, έλεγχος κλπ), αλλά και λαμβανομένου υπόψη ότι όλοι οι υπάλληλοι των ΔΟΥ πρέπει να θεωρούνται εν δυνάμει ελεγκτές, προτείνεται τα επίπεδα του φορολογικού ελέγχου να διαμορφωθούν σε:

α) Έλεγχο σε επίπεδο ΔΟΥ

β) Έλεγχο σε επίπεδο ΔΕΚ προς το παρόν και μέχρι την πλήρη ανάπτυξη της αναβαθμισμένης ΔΟΥ

γ) Έλεγχο για τις χίλιες μεγαλύτερες επιχειρήσεις της χώρας από το Τμήμα Ελέγχου της ΔΟΥ των χιλίων μεγαλύτερων φορολογουμένων της χώρας. Δεν πρέπει δηλαδή να υφίσταται το ενδιάμεσο στάδιο ελέγχου σε επίπεδο ΠΕΚ (Περιφερειακό Ελεγκτικό Κέντρο). Διαφορετικά οι ΔΟΥ θα απογυμνωθούν από τα θέματα ελέγχου, όπως έχει συμβεί με τις σημερινές ΔΟΥ Α’ τάξης και δεν θα παράγονται νέοι ελεγκτές.

Η κ. Σταυράκη ως εκπρόσωπος της ΠΟΕ – ΔΟΥ προτείνει τη διατήρηση των σημερινών τριών επιπέδων ελέγχου με βάση το ύψος των ακαθάριστων εσόδων.

Στο τελικό στάδιο της ανάπτυξης των ΔΟΥ, παρά τον αριθμητικό περιορισμό τους, κανένας σημερινός υπάλληλος δεν θα περισσεύει, αλλά όλοι θα απασχολούνται σε αναβαθμισμένη ποιοτικά και αποδοτικά για το Δημόσιο εργασία.

Όλοι οι υπάλληλοι των σημερινών ΔΟΥ που συγχωνεύονται ή απορροφώνται, μεταφέρονται στη ΔΟΥ της έδρας του νομού ή όσον αφορά τους νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης στις ΔΟΥ που παραμένουν ή δημιουργούνται, καθώς και στα Ελεγκτικά Κέντρα, σε οργανικές θέσεις αυτών που θα δημιουργηθούν.

Δ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ – ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ

i. Περιορισμοί – Κριτήρια για την επιλογή λύσης

Οι παράγοντες που λήφθηκαν υπόψη για την επιλογή μιας λύσης που θα καλύπτει τη λειτουργία των ΔΟΥ μέχρι την ωρίμανση των αναγκαίων συνθηκών για την εφαρμογή της νέας δομής των ΔΟΥ στην επικράτεια είναι οι ακόλουθοι:

α) η τεράστια έλλειψη προσωπικού που υφίσταται ήδη σε πολλές ΔΟΥ, μέχρι του σημείου αδυναμίας λειτουργίας,

β) το γεγονός ότι με το νέο TAXIS θα αναπτυχθούν κεντρικοποιημένες διαδικασίες και θα είναι εύκολη και χωρίς δαπάνες η μεταφορά δεδομένων των προς κατάργηση ή συγχώνευση ΔΟΥ,

γ) το γεγονός ότι οποιαδήποτε σημερινή κατάργηση ή συγχώνευση ΔΟΥ ως σύνολο υπηρεσίας απαιτεί κόστος τόσο σε υλικά όσο και στέγασης, που στο αμέσως επόμενο διάστημα αυτά δεν θα απαιτούνται με τη θέση σε λειτουργία του νέου TAXIS,

δ) η ενημέρωση και ψυχολογική προετοιμασία των υπαλλήλων για τις επερχόμενες αλλαγές. Το προτεινόμενο τελικό μοντέλο περιλαμβάνει σημαντικές τομές, οι οποίες είναι δύσκολο να εφαρμοστούν με επιτυχία χωρίς στήριξη από το ανθρώπινο δυναμικό,

δ) το γεγονός ότι ορισμένες δραστηριότητες των ΔΟΥ πρέπει να ενισχυθούν άμεσα και να διεκπεραιώνονται από προσωπικό επαρκές και εξειδικευμένο, όπως αυτές του ελέγχου και της αναγκαστικής είσπραξης.

ii. Προτεινόμενη μεταβατική λύση

α. Μεταφορά αρμοδιοτήτων από τις μικρές ΔΟΥ προς τις μεγαλύτερες (έδρες νομού)

Η Επιτροπή, αφού έλαβε υπόψη της τους παραπάνω περιορισμούς και ιδίως το μεγάλο οικονομικό κόστος και την χρονοβόρα διαδικασία που απαιτείται για την άμεση κατάργηση ή συγχώνευση ορισμένων ΔΟΥ, προτείνει για το μεταβατικό στάδιο και αμέσως μετά το πέρας της αποστολής και παραλαβής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος στη ΓΓΠΣ και όχι πέραν της 15.7.2011, να αρχίσουν άμεσα οι παρακάτω ενέργειες, όσον αφορά την εσωτερική δομή των ΔΟΥ, αλλά και τον χαρακτηρισμό αυτών σε υπηρεσίες επιπέδου Γραφείου ή Τμήματος:

1.                       Η μεταφορά των αρμοδιοτήτων των Τμημάτων ή Γραφείων Ελέγχου και Δικαστικού από όλες τις ΔΟΥ προς τις ΔΟΥ της έδρας του νομού. Σε όποια έδρα νομού υπάρχουν πάνω από μία ΔΟΥ, η μεταφορά να γίνει στη ΔΟΥ με το καλύτερο κτίριο υποδοχής.

 

2.                       Δεδομένου ότι το Κεφάλαιο δεν έχει μηχανογραφηθεί, μπορεί να γίνει με την ίδια διαδικασία μεταφορά αρμοδιότητας του τμήματος ή γραφείου κεφαλαίου στη ΔΟΥ της έδρας του νομού ή  σε αντίστοιχη ΔΟΥ η οποία διαθέτει οργανωμένο Τμήμα Κεφαλαίου, ώστε να υπάρχει δυνατότητα σωστής διεκπεραίωσης των υποθέσεων κεφαλαίου και γενικά των υποθέσεων περιουσίας (κληρονομιές, δωρεές, μεταβιβάσεις).

 

3.                       Σε όσες σημερινές ΔΟΥ Α’ τάξεως η θέση Προϊσταμένου Τμήματος Λογιστικού παραμένει κενή ή παραμένει κενή η θέση του Προϊσταμένου Εσόδων, αλλά και άλλου τμήματος, να ανασταλεί η λειτουργία του Τμήματος Λογιστικού, οι δε αρμοδιότητές του να μεταφερθούν στο Τμήμα Εσόδων.

 

4.                       Η ίδια διαδικασία μπορεί να γίνει και για τα Τμήματα Εξόδων, τα οποία με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία για το έτος  2010 παρουσιάζουν μικρό αριθμό συναλλαγών, δηλαδή να ανασταλεί η λειτουργία τους, οι δε αρμοδιότητες να μεταφερθούν στο Τμήμα Εσόδων για όσο διάστημα διενεργούνται τέτοιες πράξεις, δεδομένου ότι με την επέκταση της λειτουργίας της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών, αλλά και των Γενικών Διευθύνσεων Οικονομικού σε όλα τα Υπουργεία, οι αρμοδιότητες του τμήματος αυτού θα αποψιλώνονται διαρκώς μέχρι τον μηδενισμό τους.

 

5.                       Η άμεση απομάκρυνση του γραφείου παρακαταθηκών των ΔΟΥ των νομών Αττικής, Θεσσαλονίκης και Αχαΐας, όπου το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων διαθέτει υποκαταστήματα, αλλά και η απομάκρυνση του ίδιου γραφείου από όλες τις ΔΟΥ Β’ τάξης όλης της χώρας με εξαίρεση τις έδρες των νομών όπου δεν έχει υποκατάστημα το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Η ενέργεια αυτή πρέπει να γίνει άμεσα, αλλά και σε συνδυασμό με τις διατάξεις που ψηφίστηκαν πρόσφατα στη Βουλή για τη λειτουργία του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων.

 

6.                       Ειδικά για τους νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης δεν εμφανίζεται στον πίνακα του μεταβατικού σταδίου ποιες ΔΟΥ μετατρέπονται σε κατώτερο επίπεδο, ήτοι ΔΟΥ σε επίπεδο Τμήματος και ποιες απορροφούν τον Έλεγχο, την Αναγκαστική Είσπραξη και τις λοιπές αναφερθείσες διαδικασίες, επειδή δεν υπήρξε ο απαραίτητος χρόνος για την μελέτη του θέματος αυτού, το οποίο είναι κυρίως αρμοδιότητας των τεχνικών υπηρεσιών. Επίσης, στον ίδιο πίνακα εμφανίζονται ορισμένες ΔΟΥ, οι οποίες έχουν προταθεί για άμεση συγχώνευση.

Όλες οι παραπάνω ενέργειες που αναφέρονται στο μεταβατικό στάδιο μπορούν να προωθηθούν με την έκδοση Υπουργικών Αποφάσεων, εφόσον από τις αντίστοιχες Δ/νσεις της Κεντρικής Υπηρεσίας υποστηριχθεί η Δ/νση Οργάνωσης για επιμέρους λεπτομέρειες που θα προκύψουν κατά την αναστολή και μεταφορά των αρμοδιοτήτων από μία ΔΟΥ σε άλλη ή από το ένα τμήμα της ΔΟΥ σε άλλο τμήμα της ίδιας ΔΟΥ.

 

β. Υποχρεωτική μεταφορά διαδικασιών από τις ΔΟΥ

Παράλληλα με τις αλλαγές στη διάρθρωση των ΔΟΥ κρίνεται σκόπιμη η προώθηση εναλλακτικών μέσων διεκπεραίωσης των υποθέσεων των φορολογούμενων, ώστε να μην είναι απαραίτητη η παρουσία τους στον χώρο της ΔΟΥ. Οι εναλλακτικές μέθοδοι διεκπεραίωσης μπορεί να είναι είτε ηλεκτρονικές μέσω ΓΓΠΣ (ΤΑXISnet), είτε μέσω των ΚΕΠ, ωστόσο θα πρέπει να καταστούν υποχρεωτικές, ώστε οι φορολογούμενοι να διοχετευθούν προς τις εναλλακτικές λύσεις, απαλλάσσοντας τις ΔΟΥ από τον φόρτο των συναλλαγών. Η μεταφορά διαδικασιών μπορεί να γίνει με την έκδοση Υπουργικών Αποφάσεων, αλλά ταυτόχρονα θα  πρέπει να υπάρξει καμπάνια ενημέρωσης του κοινού.

 

γ. Μετατροπή επιπέδου ΔΟΥ

Η Επιτροπή προτείνει αμέσως μετά την έκδοση των αποφάσεων της παρ. 1 της προηγούμενης ενότητας (αναστολή λειτουργίας των Τμημάτων Ελέγχου και Δικαστικού και μεταφορά τους στη ΔΟΥ της έδρας του νομού), της παρ. 3 (αναστολή λειτουργίας του Λογιστικού και μεταφορά του στο Τμήμα Εσόδων) και της παρ. 4 (αναστολή του Τμήματος Εξόδων όπου αυτό κριθεί και μεταφορά του στο Τμήμα Εσόδων), οι ΔΟΥ αυτές, που σήμερα λειτουργούν σε επίπεδο Τμήματος, να μετατραπούν σε επίπεδο Γραφείου, ο δε υπεύθυνος του Γραφείου θα ορίζεται από τον Προϊστάμενο της ΔΟΥ της έδρας του νομού, οι δε ΔΟΥ που σήμερα λειτουργούν σε επίπεδο Δ/νσης να μετατραπούν σε επίπεδο Τμήματος. Για τον «υποβιβασμό» των ΔΟΥ σε επίπεδο Τμήματος, όσων σήμερα λειτουργούν σε επίπεδο Διεύθυνσης, διατύπωσαν επιφύλαξη τα μέλη της Επιτροπής κ. Παύλος Αμανατίδης και κ. Καλλιόπη Χριστοδούλου, οι οποίοι προτείνουν να υποβιβαστούν και αυτές οι ΔΟΥ σε επίπεδο Γραφείου.

 

δ. Άμεση συγχώνευση μικρών ΔΟΥ με τις διατηρούμενες

Επίσης, η Επιτροπή προτείνει κατά πλειοψηφία να εκκινήσει η διαδικασία άμεσης συγχώνευσης όσων ΔΟΥ είχαν για το έτος 2010 λιγότερες από 4.000 δηλώσεις φυσικών προσώπων και λιγότερους από 2.500 επιτηδευματίες με τις ΔΟΥ που θα διατηρηθούν σε κάθε νομό. Εξαιρούνται οι ΔΟΥ των απομακρυσμένων νησιωτικών περιοχών, καθώς και οι ΔΟΥ των παραμεθορίων περιοχών (όπως Νεστορίου, Νευροκοπίου, Φιλιατών, Δελβινακίου). Αναλυτικά οι ΔΟΥ που προκύπτουν από την εφαρμογή των επιλεγμένων κριτηρίων είναι οι κάτωθι:

Με την πρόταση αυτή δεν υπάρχει συμφωνία του εκπροσώπου της ΓΓΠΣ και Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Εφαρμογών Η/Υ κ. Κυριακόπουλου Οδυσσέα, ο οποίος επικαλείται τόσο το κόστος της άμεσης κατάργησης, όσο και το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την κατάργηση αυτή, ενώ αυτό θα αποφευχθεί αν η κατάργηση γίνει με την έναρξη λειτουργίας του νέου TAXIS, ήτοι περί το τέλος του 2012. Με την ανωτέρω επιφύλαξη συμφωνεί και η κ. Παρασκευή Λεγάκη, Προϊσταμένη της Δ/νσης Οργάνωσης.

Η κ. Σταυράκη ως εκπρόσωπος της ΠΟΕ – ΔΟΥ προτείνει να ξεκινήσουν άμεσα και οι διαδικασίες συνενώσεων, όπως περιγράφονται στις θέσεις της ΠΟΕ- ΔΟΥ και να συγχωνευθούν άμεσα οι 67 ΔΟΥ που προτείνονται.

 

 

ε. Προσωπικό κατά το μεταβατικό στάδιο

Με κάθε έκδοση απόφασης που θα γίνεται για μεταφορά αρμοδιοτήτων από τις περιφερειακές ΔΟΥ προς τη ΔΟΥ της έδρας του νομού ή προς τις ΔΟΥ της Αττικής και της Θεσσαλονίκης που θα παραμείνουν τελικά πρέπει να γίνεται και ανάλογη μεταφορά προσωπικού προς τις ΔΟΥ αυτές, π.χ. με την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης για αναστολή των Τμημάτων Ελέγχου ή Δικαστικού και μεταφορά των αρμοδιοτήτων αυτών στη ΔΟΥ της έδρας του νομού, πρέπει μετά από αξιολόγηση από τη Δ/νση Προσωπικού ΔΟΥ για τον αριθμό εξειδικευμένου προσωπικού που απαιτείται για τη στελέχωση της ΔΟΥ της έδρας του νομού, να γίνονται και οι αντίστοιχες μετακινήσεις προσωπικού είτε μετά από γνωμοδότηση του Υπηρεσιακού Συμβουλίου είτε απευθείας με την έκδοση Υπουργικής Απόφασης. Το υπόλοιπο προσωπικό θα παραμείνει κατά το μεταβατικό στάδιο στις ΔΟΥ όπου υπηρετεί για την εξυπηρέτηση των φορολογούμενων και τη διενέργεια των λοιπών εργασιών μέχρι την μεταφορά. Στο σημείο αυτό η κ. Σταυράκη ως εκπρόσωπος της ΠΟΕ – ΔΟΥ προτείνει η μετακινήσεις του προσωπικού να γίνονται αποκλειστικά μετά από γνωμοδότηση του Υπηρεσιακού Συμβουλίου.

Από την μετακίνηση αυτή του προσωπικού θα στελεχωθούν επαρκώς συγκεκριμένες ΔΟΥ, ώστε να είναι σε θέση να διεκπεραιώσουν το δύσκολο έργο του ελέγχου και της αναγκαστικής είσπραξης των εσόδων. Δεδομένης της έλλειψης προσωπικού που παρατηρείται σήμερα, αλλά και των προσδοκώμενων αποχωρήσεων λόγω συνταξιοδότησης το αμέσως προσεχές διάστημα, το προσωπικό που θα παραμείνει στις «υποβαθμισμένες» ΔΟΥ απλώς θα είναι σε θέση να εξυπηρετεί στοιχειωδώς τους φορολογούμενους, μέχρι το τελικό στάδιο διαμόρφωσης των ΔΟΥ, όπως αναπτύχθηκε παραπάνω στο δεύτερο στάδιο της παρούσας.

Όσον αφορά το προσωπικό των καταργούμενων μικρών ΔΟΥ, εφόσον η πρόταση γίνει αποδεκτή για άμεση κατάργηση όλων ή μέρους αυτών που περιλαμβάνονται στον πίνακα, αυτό πρέπει να μεταφερθεί κατά προτεραιότητα στη ΔΟΥ της έδρας του νομού και μικρό μέρος αυτών να ενισχύσει τις υπόλοιπες ΔΟΥ του νομού. Στο σημείο αυτό η κ. Σταυράκη ως εκπρόσωπος της ΠΟΕ – ΔΟΥ προτείνει να λαμβάνονται υπόψη αιτήσεις προτίμησης των υπαλλήλων που θα μετακινούνται.

 

Ε. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ

 

Η Επιτροπή που συστάθηκε με αντικείμενο την μελέτη του υλικού που έχει συγκεντρωθεί σχετικά με την αναδιοργάνωση των Φορολογικών Περιφερειακών Υπηρεσιών και την υποβολή τελικής πρότασης, επιχείρησε να σχηματοποιήσει και να παρουσιάσει τα μέχρι σήμερα δεδομένα που αφορούν στην οργάνωση και λειτουργία των ΔΟΥ, να αναδείξει τις υφιστάμενες στρεβλώσεις και να καταθέσει μία ρεαλιστική πρόταση αντιμετώπισής τους. Αυτό σημαίνει ότι η δομική αναδιοργάνωση των φορολογικών υπηρεσιών δεν αντιμετωπίστηκε ως αυτοσκοπός με μοναδικό ζητούμενο τον αριθμητικό περιορισμό των υφιστάμενων μονάδων, αντίθετα αναζητήθηκε μία λύση που θα καταστήσει τις ΔΟΥ αποδοτικότερες στο ουσιαστικό μέρος του έργου τους, δηλαδή την επιβολή, τον έλεγχο και την είσπραξη των φόρων.  Η πρόταση που υποβάλλεται, θεωρούμε ότι, είναι τολμηρή και ταυτόχρονα απαραίτητη. Είναι τολμηρή διότι οι ενέργειες αναδιοργάνωσης που προτείνονται αφενός είναι ευρείας κλίμακας και αφετέρου θίγουν κατεστημένες νοοτροπίες και μικροσυμφέροντα ετών. Είναι όμως και απαραίτητη διότι πλέον έχει γίνει κοινή συνείδηση, τόσο στην κοινωνία όσο και στον κλάδο των εφοριακών, ότι απαιτούνται σημαντικές αλλαγές που θα καταστήσουν τις φορολογικές υπηρεσίες αποτελεσματικότερες.

Από την εξέταση των στοιχείων που έχουν συλλέξει οι υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών προκύπτει αδιαμφισβήτητα το γεγονός ότι η είσπραξη εσόδων παρουσιάζει τεράστια ανισοκατανομή μεταξύ των ΔΟΥ. Ωστόσο, η σημαντική συνέπεια που προκύπτει από την παραπάνω διαπίστωση είναι η μεγάλη απώλεια σε ανθρώπινους πόρους λόγω της υφιστάμενης διάρθρωσης των ΔΟΥ. Η διασπορά του προσωπικού σε πολλές μικρές μονάδες πρακτικά σημαίνει μειωμένη αποτελεσματικότητα του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, καθώς δεσμεύονται πολλοί πόροι σε εργασίες χαμηλής απόδοσης (έκδοση πιστοποιητικών, παραλαβή δηλώσεων κλπ). Η ορθολογικότερη κατανομή προσωπικού και λειτουργιών είναι βέβαιο πως θα απελευθερώσει μεγάλο αριθμό υπαλλήλων, οι οποίοι θα απασχολούνται πλέον σε αντικείμενα ελέγχου, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην αύξηση των εσόδων και στην πάταξη της φοροδιαφυγής.

Η επιλογή της Επιτροπής να προτείνει λύση σε δύο στάδια (μεταβατικό και τελικό) είναι αποτέλεσμα κάποιων περιορισμών που αναγνωρίστηκαν, αλλά ταυτόχρονα διασφαλίζει την εφαρμοσιμότητα του τελικού μοντέλου. Έγινε εκτίμηση όχι μόνο των απαραίτητων διαρθρωτικών αλλαγών, αλλά και του χρόνου και των προϋποθέσεων που απαιτούνται για τη σταδιακή εφαρμογή τους, χωρίς να κινδυνεύσει η υλοποίηση της αναδιοργάνωσης.

Ο σημαντικότερος παράγοντας – και επί του παρόντος περιορισμός –  για την υλοποίηση της πρότασης είναι τεχνικής φύσεως και αφορά στην υφιστάμενη δομή του TAXIS. Όπως αναλύθηκε στο σχετικό κεφάλαιο, το TAXIS σχεδιάστηκε το 1995 και είναι φυσιολογικό με την εξέλιξη που έχει επιτευχθεί στην αρχιτεκτονική δικτύων να θεωρείται πλέον παρωχημένο για την εξυπηρέτηση των αναγκών που καλούνται να καλύψουν οι ΔΟΥ με τη νέα τους δομή. Ταυτόχρονα, η ΓΓΠΣ κρίνει ότι υπό τις παρούσες συνθήκες το κόστος σε χρόνο, χρήμα και εργατοώρες καθιστά ασύμφορη επί του παρόντος την μαζική μεταφορά δεδομένων των συγχωνευόμενων ΔΟΥ, τη στιγμή μάλιστα που επίκεινται άμεσες αλλαγές στην όλη αρχιτεκτονική του συστήματος. Απαραίτητη προϋπόθεση επομένως για την πλήρη μετάβαση στο τελικό μοντέλο αποτελεί η θέση σε λειτουργία του νέου TAXIS, η οποία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί περί τα τέλη του 2012.

Κρίσιμος επίσης παράγοντας για την επιτυχή εφαρμογή της προτεινόμενης αναδιοργάνωσης είναι η συντονισμένη συνεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων Δ/νσεων της Κεντρικής Υπηρεσίας.  Στην πορεία υλοποίησης, τόσο του μεταβατικού όσο και του τελικού σταδίου, θα απαιτηθούν ενέργειες που αφορούν επιμέρους ζητήματα, όπως είναι ενδεικτικά η στέγαση των νέων συνενωμένων μονάδων, η έκδοση Υπουργικών Αποφάσεων και Προεδρικών Διαταγμάτων, η μετακινήσεις προσωπικού κ.α.

Ιδιαίτερη βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί στην επικοινωνία του νέου μοντέλου στο προσωπικό, καθώς και στους φορολογούμενους. Η νέα δομή επιφέρει σημαντικές τομές, των οποίων η επιτυχία θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την υποστήριξη του προσωπικού, αλλά και του κοινού στο οποίο αυτές απευθύνονται. Είναι γνωστό ότι πάντα συναντάται αντίσταση σε κάθε είδους μεταρρυθμιστική προσπάθεια, η οποία πολλές φορές οφείλεται στην άγνοια όσων καλούνται να την εφαρμόσουν.

Η αναδιάρθρωση που προτείνεται, θεωρούμε ότι θα αναβαθμίσει την ποιότητα του έργου των εφοριακών υπαλλήλων, καθώς πλέον θα εστιάζεται σε ελεγκτικές αρμοδιότητες. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την αυξημένη ικανοποίηση των υπαλλήλων από την εργασία τους, την τόνωση του ηθικού τους και εν τέλει και την αυξημένη αποδοχή της κοινωνίας για το έργο που επιτελείται.

Απαραίτητη προϋπόθεση ωστόσο είναι η πλήρης ενημέρωση του προσωπικού, ώστε να αποφευχθούν γενικευμένα φαινόμενα φοβίας και αντίστασης στην αλλαγή.

Εξίσου σημαντικός είναι και ο σχεδιασμός ενημερωτικής καμπάνιας που θα απευθύνεται στους φορολογούμενους πολίτες και επιχειρήσεις, διότι ο τρόπος συναλλαγής με τις ΔΟΥ θα αλλάξει σημαντικά μέσα στους επόμενους 18 μήνες και ασφαλώς η απροβλημάτιστη προσαρμογή του κοινού στα νέα δεδομένα αποτελεί κρίσιμο παράγοντα επιτυχίας. Στόχος είναι να μην απαιτείται στις περισσότερες περιπτώσεις η φυσική παρουσία του φορολογούμενου στις ΔΟΥ, το οποίο επιτυγχάνεται με την ηλεκτρονικοποίηση διαδικασιών (ενδεικτικά από το επόμενο έτος όλες οι δηλώσεις θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά, αλλά και η πλειονότητα των πληρωμών θα γίνεται ηλεκτρονικά) και την εξυπηρέτηση των πολιτών για τα απαραίτητα φορολογικά πιστοποιητικά από τα ΚΕΠ, κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα, πέρα από την εξυπηρέτηση του φορολογούμενου και την αύξηση της διαφάνειας των φορολογικών πράξεων και θα συμβάλλει στην προσπάθεια πάταξης της διαφθοράς.

Η παρούσα πρόταση δίνει την κατεύθυνση των αλλαγών που πρέπει να συντελεστούν για την αναδιοργάνωση των ΔΟΥ, ωστόσο οι τομές αυτές δεν θα υλοποιηθούν αυτόματα. Από τη στιγμή που θα υιοθετηθούν μερικώς ή στο σύνολό τους οι προτάσεις της Επιτροπής θα απαιτηθούν συντονισμένες και εντατικές ενέργειες στο επίπεδο της Κεντρικής Υπηρεσίας, αλλά και στις περιφερειακές μονάδες. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να υπάρξει χρονοτριβή στις απαιτούμενες ενέργειες, διότι πλέον η ανάγκη εφαρμογής ενός αποδοτικότερου μοντέλου Φορολογικών Περιφερειακών Υπηρεσιών έχει καταστεί επιτακτική και επιπλέον αποτελεί απαίτηση τόσο των εργαζομένων στις ΔΟΥ, όσο και της κοινωνίας.

Το παρόν συντάχθηκε και υπογράφηκε στην Αθήνα την 11^η Μαΐου 2011

eordaia.org